-2-

Grafisch gezien staat het Belgisch-Genuaanse beeld dicht bij het Franse beeld. Het wordt momenteel veel gebruikt door Carta Mundi (Turnhout, België) voor de Waalse en Franse markt. Het wordt hier vermeld omdat toch veel van dit soort spellen ook in Nederland wel wordt aangetroffen. Om het verschil in één oogopslag te zien is de Klaverboer het meest geschikt. Deze heeft in het Belgisch-Genuaanse beeld een wapenschild dat in een punt eindigt, terwijl deze in het Franse beeld aan boven- en onderkant afgerond is.

ca.1940: Belgisch-Genuaans beeld uit Turnhout.

Het Berlijnse of Noord-Duitse beeld komt men tegenwoordig ook regelmatig in Nederland tegen. Het is een van de weinige Duitse kaartbeelden, die met de Franse kaartkleuren worden uitgevoerd. Veel van de lokale Duitse beelden voeren nog steeds de Duitse kaartkleuren.
Het beeld is mogelijk afkomstig van een oud Frans-Beiers beeld, dat in de 19de eeuw verder door de Stralsunder Speelkaartenfabriek zou zijn ontwikkeld tot het huidige beeld. Sindsdien heeft vrijwel elke Duitse speelkaartenmaker dit beeld gemaakt.  Zelfs de Speelkaartenfabriek Nederland heeft dit beeld geproduceerd, zij het in een in kleur aangepaste variant. Hieronder enige kenmerkende kaarten van het Berlijnse beeld. Op de Klaverboer wordt meestal de maker vermeld.

 
ca. 1900: Berlijns beeld van de firma Eduard Büttner & Co., Berlijn 1895-1907.

ca. 1930: Berlijns beeld van Speelkaartenfabriek Nederland, Amsterdam 1909-1969.
In patience formaat uitgegeven als "Tivoli".

In Nederland kan men op de wat oudere spellen ook nog wel het Rijnlandse beeld aantreffen. Dit beeld werd grootgemaakt door de firma Dondorf uit Frankfurt en wordt daarom ook wel het Frankfurt beeld genoemd. Vermoedelijk is het gebaseerd op de ontwerpen van een spel van de Duitse kunstenaar Otto Runge van rond 1800. Kenmerkend voor dit kaartbeeld is dat de figuren -vooral de Koningen- groot in beeld worden gebracht. Het ontwerp van Dondorf was zo succesvol dat het al snel ook in Belgie, Nederland en Oostenrijk door speelkaartenmakers werd vervaardigd. Tot rond 1970 werd het beeld nog regelmatig gehanteerd, maar daarna lijkt het in de vergetelheid te zijn geraakt. Hieronder enige kenmerkende kaarten.

ca. 1925: Rijnlands beeld van Bernard Dondorf, Frankfurt a.M. 1833 - 1933.

Bovenstaande kaartbeelden kunnen allen redelijk eenvoudig in Nederland gevonden worden. Andere kaartbeelden zoals het Spaanse beeld of Italiaanse regionale beelden komen eigenlijk pas sinds 1960 in Nederland kijken. Waarschijnlijk meegenomen door gastarbeiders en toeristen, komt men ze hier toch slechts sporadisch tegen op rommelmarkten. Vaak nog nieuw en onbespeeld: de gebruikte kaartkleuren zijn nogal afwijkend van de ons bekende "Franse" kaartkleuren (harten, schoppen, klaveren en ruiten).
Het Spaanse beeld komt men, behalve in Spanje, ook in geheel Zuid-Amerika tegen.

ca. 1990: standaard Spaans beeld van H. Fournier, Vitoria, Spanje.

ca. 1960: Bekers (copa) 4 uit Spaans beeld van Vigor S.R.L. , Argentinië.

ca. 1980: Napolitaans beeld van Dal Negro, Treviso, Italië.

-KAARTKLEUREN-

Over de ontwikkeling van de diverse kaartkleuren zou een apart hoofdstuk geschreven kunnen worden. Hier beperken wij ons tot echter een overzicht van de bekendste kaartkleuren, die tot op heden nog binnen Europa gehanteerd en dus ook geproduceerd worden. 
Het over de hele wereld meest gebruikte kaartkleurensysteem is het Franse: de symbolen bestaan uit harten, schoppen, ruiten en klaveren. Het stamt waarschijnlijk uit de 15de eeuw en heeft -eveneens waarschijnlijk- een grote opmars beleefd in de tijd dat speelkaarten nog met de hand gemaakt werden. Niet alleen waren de symbolen eenvoudig uit te steken in hout of metaal, maar ook de inkleuring met een shabloon werd veel eenvoudiger.
Omdat we deze kaarkleuren goed kennen, hebben we als voorbeeld gekozen voor een set, versierd  met hoofden van bekende zeevaarders, uit het "Jeu des Grands Navigateurs", dat in 1976 in Frankrijk werd uitgegeven door B.P. Grimaud. De ontwerpen zijn van Jean Delpech.

FRANS:                                                       

DUITS:                   harten    eikels        bellen    bladeren

SPAANS:              bekers  zwaarden  munten   stokken

ZWITSERS:          rozen    eikels      bellen schilden

Soms worden de reguliere kaartkleuren bij speciale, niet-standaard, spellen vervangen door zelf bedachte symbolen.

-INDICATOREN-

Ter onderscheiding van de individuele kaarten, wordt hieraan een waarde gegeven. Dat kan door een aanduiding, bijv. Heer, of een cijfer. Deze aanduiding wordt ook "indicator" genoemd. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende indicatoren, zoals die in verschillende Europese landen gebruikt worden en het woord waarvoor dat staat.

NEDERLAND:                      H           V           B         A 
VLAAMS BELGIE              heer             vrouw            boer           aas

FRANKRIJK:                        R           D           V          1
WAALS BELGIE            roi               dame            valet            as

ENGELAND:                         K           Q           J          A 
                                               king              queen           jack            ace

DUITSLAND:                        K           D           B          A 
                                               könig            dame            bube            as

DENEMARKEN:                  K           D          Kn        E
NOORWEGEN                    konge           dame           knaegt          es

ZWEDEN:                              K           D          Kn        E  
                                               kung             dame           knekt           es

IJSLAND:                              K           D           G          A 
                                              köngur        drottning         gosi              as

FINLAND:                             K           R           S           1 
                                             kuningas        rouva        sotamies

RUSLAND:                            K           *           B          T 
                                              korol             dama            valet            tuz

POLEN:                                  K           D           W         A 
                                                król             dama             walet            as

GRIEKENLAND:                  B           K           1         A 
                                             basileos          dama            fantis          asos                              

naar pagina 1